เรียนรู้วัฒนธรรมของชาวญี่ปุ่น : สังคมแบบไหนที่ประเทศไทยควรเอาอย่าง

หากตั้งคำถามว่า ประเทศไหนที่คุณอยากไปมากที่สุดในชีวิตนี้? เชื่อว่าคนหลายๆ คนนั้นยกประเทศญี่ปุ่นให้เป็นอันดับหนึ่งในใจอย่างแน่นอน

อยากจะไปลิ้มลองรสชาติอาหารญี่ปุ่นต้นตำหรับ ไปเดินดูต้นซากุระที่เคยเห็นในอินเทอร์เน็ตและหนังสือ ไปสัมผัสภูมิอากาศเขตหนาวแบบที่ไม่เคยได้เจอในประเทศไทย นอกจากนั้นก็อยากที่จะไปเรียนรู้วิถีชีวิตและวัฒนธรรมของคนพื้นเมืองว่าเขาจะแตกต่างจากบ้านเรามากแค่ไหน และสังคมแบบไหนในประเทศญี่ปุ่นที่ประเทศไทยควรเอาอย่างบ้าง

สังคมประเทศญี่ปุ่นได้ขึ้นชื่อว่าเป็นสังคมแห่งความมีระเบียบ ชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่นั้นจึงอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข ตั้งแต่เด็กไปจนถึงวัยผู้สูงอายุ แต่พอพูดถึงเรื่องของความมีระเบียบแล้ว เราก็ต้องย้อนกลับมาตั้งคำถามอีกว่า อะไรคือสาเหตุที่ทำให้ชาวญี่ปุ่นถึงมีระเบียบมากขนาดนั้น

เพราะประเทศญี่ปุ่นสอนเรื่องระเบียบวินัยให้ตั้งแต่เด็ก? ไม่น่าใช่ ประเทศไทยก็มีการสอนมาตั้งแต่เข้าอนุบาล เพราะประเทศญี่ปุ่นมีกฏหมายที่รุนแรง? อาจจะมีส่วน แต่อีกหลายๆ ประเทศทั่วโลกก็มีกฏหมายแบบนี้เหมือนกัน

สรุปแล้วเพราะอะไรล่ะเป็นสาเหตุที่ทำให้ชาวญี่ปุ่น

ติดอันดับประชากรที่มีระเบียบวินัยมากที่สุดในโลก?

1. ชาวญี่ปุ่นเคร่งครัดในเรื่องมารยาทมาก

มารยาท คือ สิ่งที่มนุษย์ทุกคนต้องมี เริ่มตั้งแต่มารยาทการใช้ชีวิตประจำวัน ไปจนถึงมารยาทในสังคม ชาวญี่ปุ่นนั้นขึ้นชื่อมากในเรื่องการเคร่งครัดมารยาท ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเล็กๆ อย่างการต่อคิว ทั้งเข้าแถวซื้ออาหาร ต่อแถวขึ้นรถ (ที่มีปัญหามากในประเทศไทย) ชาวญี่ปุ่นก็จะให้เกียรติคนที่มาก่อน เรียงตามลำดับคิวกันไป โดยไม่มีการลัดคิว หรือแซงคิวเกิดขึ้นอะไรทั้งนั้น

การเคารพผู้อาวุโส ชาวญี่ปุ่นก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มาก ซึ่งประเทศญี่ปุ่นนั้นเป็นสังคมแห่งผู้สูงอายุ เหล่าเด็กๆ หรือผู้ที่มีอายุน้อยกว่านั้นจะต้องให้ความเคารพ นับถือผู้ที่แก่กว่าตัวเองเสมอ เช่น ตอนกินเลี้ยงสังสรรค์ ผู้ที่มีอายุน้อยกว่าจะทำหน้าที่รินน้ำ หรือเหล้า ให้กับผู้ที่มีอายุมากกว่าตัวเองก่อน เพื่อเป็นการให้เกียรติผู้อาวุโสนั่นเอง

คำว่า “สวัสดี” , “ขอบคุณ” และ “ขอโทษ” เป็นคำพูดติดปากของชาวญี่ปุ่น เป็นมารยาทพื้นฐานที่ชาวญี่ปุ่นเคร่งครัดมาก ไม่ว่าจะผิดจริงหรือไม่มีความผิด ชาวญี่ปุ่นก็ไม่อายที่จะพูดขอโทษออกมา เป็นเรื่องดี ที่คนไทยควรนำมาเป็นแบบอย่าง

2. ชาวญี่ปุ่นเคารพสิทธิส่วนบุคคล

ชาวญี่ปุ่นนั้นค่อนข้างมีโลกส่วนตัวกันสูง การที่จะเข้าไปก้าวก่าย หรือถามในเรื่องส่วนตัวนั้นถือว่าเป็นการเสียมารยาทมากๆ

ถึงแม้ว่า จะมีการถามทักทายหรือถามไถ่เกี่ยวกับเรื่องส่วนตัวกันอยู่แล้วเป็นปกติ แต่ชาวญี่ปุ่นจะไม่มีการถามแบบเจาะลึกลึงไปอีก เช่น คุณทำอะไรอยู่ ที่บ้านมีปัญหาอะไร ความสัมพันธ์ของคุณและคนรักเป็นอย่างไรบ้าง คำถามเหล่านี้ไม่มีทางออกมาจากปากชาวญี่ปุ่นแน่นอนหากไม่สนิทกันจริงๆ (หรือสนิทบางเรื่องก็ไม่ถามนะ)

3. ชาวญี่ปุ่นมีสปิริตและความรับผิดชอบในการทำงานมาก

หลายๆ คนคงเคยเปิดไปเจอข่าวรัฐมนตรีของญี่ปุ่นประกาศลาออกจากตำแหน่ง เพราะพูดว่าเกิดแผ่นดินไหวแถวบ้านนอก ดีกว่าเกิดในกรุงโตเกียว เป็นการแสดงความรับผิดชอบในสิ่งที่ตัวเองได้พูดออกไปกระทบจิตใจของผู้เกิดเหตุแผ่นดินไหวดังกล่าว

ซึ่งถือได้ว่าสปิริตของชาวญี่ปุ่นนั้นมีมาก สิ่งนั้นเองหล่อหลอมให้เขากลายมาเป็นคนมีความรับผิดชอบต่อการทำงาน รวมไปถึงมีความรับผิดชอบในเรื่องอื่นๆ อีกมากมาย

นิสัยเหล่านี้เป็นสิ่งดีๆ ที่ประเทศไทยและประเทศอื่นๆ ควรเอามาเป็นแบบอย่าง ยึดถือปฏิบัติในเรื่องของการมีสปิริตและความรับผิดชอบต่อหน้าที่ นำมาใช้พัฒนาตัวเอง และสังคมต่อไป

4. ชาวญี่ปุ่นมีความซื่อสัตย์

หากไปเที่ยวที่ประเทศญี่ปุ่นแล้วเกิดทำของหาย ก็สามารถไปแจ้งประชาสัมพันธ์ได้ และแน่นอนว่า เปอร์เซ็นที่จะได้คืนนั้นค่อนข้างสูง เพราะชาวญี่ปุ่นมีความซื่อสัตย์มากทีเดียว

คุณแม่ชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่จะเริ่มปลูกผังเรื่องความซื่อสัตย์ให้กับลูกๆ ตั้งแต่ยังเล็ก คำสอนนั้นจะมาในรูปแบบของเรื่องเล่า หรือนิทานต่างๆ เสมอ เป็นการหลอกล่อ และสอนใจให้กับลูกน้อยว่า ถ้าเอาของคนอื่นที่ไม่ใช่ของตัวเอง จะมีจุดจบอย่างไรนั่นเอง

5. ชาวญี่ปุ่นมีนิสัยจริงจังกับทุกอย่าง

ชาวญี่ปุ่นนั้นมีนิสัยจริงจังกับทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการเรียน การศึกษาของประเทศญี่ปุ่นนั้นก็เข้มข้นมาก เน้นให้นักเรียนมีความรู้ให้มากที่สุด การทำงาน ที่มีความขยันขันแข็ง ตรงต่อเวลา เรื่องกิน ที่มีรายการแข่งขันทำอาหารมากมายให้ได้ชมกัน รวมไปถึงเรื่องของกีฬา ที่มีการสนับสนุนการฝึกซ้อมตั้งแต่เด็กๆ อีกด้วย

สำหรับเรื่องของ การพูด ชาวญี่ปุ่นก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มาก ที่พูดจริงทำจริง คำไหนคำนั้น ไม่มีการล้อเล่น หากพูดออกไปแล้วจะต้องทำให้ได้ ถ้าทำไม่ได้ ชาวญี่ปุ่นจะไม่มีทางพูดออกมาแน่นอน

นิสัยเหล่านี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งในนิสัยของชาวญี่ปุ่นที่คนไทยควรนำมาเป็นแบบอย่าง เพื่อพัฒนาตัวเอง และพัฒนาสังคมให้น่าอยู่ยิ่งขึ้นไปอีก

ถ้าอยากจะเรียนรู้นิสัยใจคอของชาวญี่ปุ่นให้มากขึ้น นิยาย ความลับ ( Secret ) โดย ฮิงาชิโนะ เคโงะ เป็นนิยายอีกเรื่องนึงที่ได้สอดแทรกความเป็นญี่ปุ่น ทั้งเรื่องราววัฒนธรรม และนิสัยของชาวญี่ปุ่นอย่างจัดเต็ม

ซึ่งในเล่มนั้นเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับความรักที่ซับซ้อนของหนุ่มวัยกลางคนชาวญี่ปุ่น เฮซึเกะ และนาโอโกะ ภรรยาสาวที่ต้องมาอยู่ในร่างของโมนามิ ลูกสาวของตัวเอง บทสรุปของความลับนี้จะเป็นอย่างไร ติดตามกันได้ในเล่มนี้